درمان زخم شریانی، موثر برای بهبودی سریع

وظیفه انتقال مواد غذایی و اکسیژن از قلب به سایر قسمت ها و بافت های بدن به عهده رگ های خونی است که شریان نامیده می شوند . با توجه به اینکه خون با فشار بالا درون شریان ها در جریان است ، آسیب یا زخم شریانی بسیار خطرناک است از طرف دیگر شریان مسدود قادر به انتقال مواد غذایی از طریق خون به بافتها ، مخصوصا اندام تحتانی بدن نمی باشد، همچنین درمان زخم شریانی نیز زمان بر تر می باشد.

در نتیجه یکی از عوامل ایجاد زخم های شریانی انسداد عروق است ( تجمع پلاک ها در شریان ) که به آن ایسکمیک گفته می شود ، زخم های بوجود آمده پوست و بافت زیرین آن را درگیر کرده و درد غیر قابل تحملی را ایجاد می کنند .

زخم های ایجاد شده معمولا در انگشتان ، پاشنه ، مچ و قسمت ساق پا بوجود می آیند و در صورت عدم درمان ممکن است باعث قطع عضو و یا حتی مرگ شوند .

لیست عناوین محتوا

بررسی علائم زخم های شریانی

در هنگام ارزیابی زخم باید به کوچکترین نشانه ها ، توجه کرد . محل قرارگیری ، اندازه و عمق زخم از مهمترین ویژگی های زخم های اسکمیک است ، این زخم ها معمولا کوچک ، گرد و با مرز مشخص هستند .

بستر زخم معمولا به علت کم شدن جریان خون ، رنگ پریده ، بدون بافت گرانوله و ممکن است عمیق یا کم عمق باشد .

برخی از علائم این زخم ها عبارتند از :

پوست براق ، خشک و نازک در ناحیه آسیب دیده
پوست ناحیه آسیب دیده به رنگ آبی ، بنفش یا سیاه تغییر می کند
سرد بودن ناحیه آسیب دیده هنگام لمس نسبت به پای دیگر
درد در ران ، باسن و ساق پاها هنگام انجام فعالیت بدنی و راه رفتن
زخم باز روی ساق پا
توقف رشد موهای پا و ریختن آنها
زخم به صورت فرو رفته و گود
ترشحات کم و درد زیاد
احساس درد با بالا بردن پاها بیشتر می شود
ضعف و بی حسی در پاها
درد در انگشتان پا

علت ایجاد زخم شریانی چیست ؟

زخم های مزمن شریانی به دلیل انسداد تدریجی شریان ها در طول زمان ایجاد می شوند . این زخم ها معمولا در افراد مسن تر بروز پیدا می کنند . انسداد شریان ها ، جریان خون را کاهش می دهد که در نتیجه منجر به بافت مردگی خواهد شد .

درد ناشی از انسداد شریان ها با آویزان ماندن پا کاهش می یابد ، زیرا این کار میزان جریان خون را افزایش می دهد .

مهمولا این نوع زخم ها بسیار دردناک هستند ، با این حال لازم است در نظر داشته باشید که بیمارا نمبتلا به نوروپاتی محیطی این درد را حس نمی کنند .

زخم های شریانی عمیق و گود هستند و لبه های زخم هموار و بالا آمده است . ناحیه اطراف زخم خشک و سرد است و پوست دچار ترک خوردگی می شود . ممکن است پا نبض نداشته باشد و یا نبض آن ضعیف باشد .

تنگ شدن شریان ها به دلیل رسوبات چربی ، کلسیم و پلاکت در دیواره شریان ها و یا بیماری هایی نظیر سندرم شوگرن یا روماتوئید آرتریت ایجاد می شود . زخم های شریانی عفونت ، از دست دادن بافت و در نهایت قطع عضو را به همراه دارند .

عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به زخم شریانی عبارتند از :

سیگار کشیدن – ( نیکوتین عروق خونی را منقبض کرده و جریان خون در پاها را کاهش می دهد . )
دیابت – ( سطح بالای قند خون می تواند به رگ ها آسیب زده و باعث کاهش جریان خون شود . )
کلسترول بالا – ( باعث ایجاد پلاک در رگها می شود . )
فشار خون بالا – ( خطر تشکیل پلاک و آسیب شریانی را افزایش می دهد . )
سن بالای 65 سال – ( فرسوده شدن شریان ها در پی زمان . )

زخم های شریانی چگونه تشخیص داده می شوند ؟

زخم های شریانی زخم هایی هستند که در اثر کاهش جریان خون به پاها ایجاد می شوند. این کاهش جریان خون می تواند ناشی از انسداد شریان ها یا تنگی آنها باشد. انسداد شریان ها معمولاً در اثر تصلب شرایین ایجاد می شود که یک بیماری مزمن است که در آن پلاک های چربی در دیواره شریان ها تجمع می کنند. زخم های شریانی اغلب در افراد مسن و افراد مبتلا به بیماری های زمینه ای مانند دیابت، فشار خون بالا یا بیماری قلبی عروقی بیشتر دیده می شود. پزشک برای تشخیص زخم های شریانی ممکن است آزمایشات زیر را تجویز کند:

آزمون زمان بازگشت عروقی

مدت زمانی است که رگهای خونی کوچک در سطح پوست (به عنوان مثال در انگشتان پا) بعد از فشرده شدن پر از خون می شوند . مدت زمان طولانی دوباره پر شدن مویرگی ممکن است نشان دهنده نارسایی شریانی در بیمار مبتلا به زخم اندام تحتانی باشد . بازگشت عروقی بالای 20 ثانیه نشانه ای از کاهش جریان خون در شریان محسوب می شود .

آزمون Buerger

به این معنی است که بیمار باید صاف دراز بکشد و پا را به مدت 1 دقیقه 45 درجه بالاتر از سطح افقی بلند کند. یک آزمایش مثبت که نشان دهنده بیماری شریانی است ، با کم رنگ شدن پای بیمار هنگام بالا آمدن و متعاقباً پایین آمدن در زیر تخت ، قرمز روشن می شود .

شاخص فشار خون مچ پا – ( ABPI )

پزشک متخصص برای مقایسه فشار خون در مچ پا با فشار خون در بازو به سراغ این آزمایش می رود . اگر نسبت این دو مقدار 9/0 < باشد ، بیماری شریانی احتمال دارد. مقدار 5/0 ≤ نشان دهنده بیماری شدید است.

اکسی متری پوستی

این آزمایش جهت اندازه گیری میزان اکسیژن پوست در اطراف زخم است . این آزمایش معمولاً برای ارزیابی گردش خون در پاها کاربرد زیادی دارد ، اندازه گیری <40 میلی متر جیوه نشانگر نارسایی عروقی و <20 میلی متر جیوه نشانگر نارسایی شدید است.

نکات مهم در درمان زخم شریانی

با توجه به طولانی بودن مدت زمان درمان زخم شریانی و دردناک بودن آنها لازم است به اقداماتی که باعث کاهش خطر ابتلا به این نوع زخم هستند توجه کنیم :

بررسی پاها، مخصوصاً بین انگشتان از نظر هرگونه تغییر غیرعادی در رنگ و یا ایجاد زخم بسیار مهم است .
مصرف سیگار را ترک کنید. استعمال سیگار منجر به سفتی شریان ها و یا انسداد آنها و در نتیجه منجر به پرفیوژن نامناسب اندامها می شود .
کفش های مناسب بپوشید ، تا سبب فشار بیش از حد به پاها نشوید .
از پاها در برابر آسیب و عفونت محافظت کنید .
باید فشار خون، سطح کلسترول ، سطح تری گلیسیرید و سطح قند خون و گلوکز را مدیریت کنید .
در هنگام نشستن ، از روی هم انداختن پاها یا ایستادن طولانی مدت خودداری کنید .
اگر اختلالات شریانی و یا احتمال این اختلالات را دارید ، به هیچ عنوان ازجورابهای فشاری و یا بانداژ های فشاری استفاده نکنید .

بهترین درمان زخم شریانی با جراحی

برای درمان زخم‌های شریانی ابتدا میزان گردش خون در ناحیه آسیب دیده را مورد بررسی قرار می‌دهند . در درمان زخم‌های شریانی، پزشک متخصص قلب و عروق برای افزایش جریان خون از آنژیوپلاستی استفاده می‌کند . در این روش درمانی با استفاده از بالون و کاتتر، انسداد‌های شریانی را برطرف کرده که بعد از آن جریان خون افزایش می‌یابد . زخم باید مرتب با آب و صابون شسته و تمیز شود و سپس از پانسمان استریل برای بستن آن استفاده شود . برای بهبود علائم این نوع زخم‌ها، از داروهای آنتی‌بیوتیکی استفاده می‌کنند .

در مواردی ممکن است از جراحی برای درمان استفاده شود مانند :

جراحی ترمیمی – (جهت بستن زخم از این نوع جراحی استفاده می شود .)
جراحی پیوند عرق – (عروق سالم از قسمتهای دیگر بدن جایگزین عروق آسیب دیده می شوند .)
جراحی ترمیم شریان با استفاده از استنت – (با کمک یک لوله فلزی کوچک ( استنت ) انسداد شریان را باز میکنند .)

در صورتی که میزان خون‌رسانی بهبود نیابد و عضو به شدت عفونی و آلوده باشد، پزشکان توصیه به قطع عضو برای جلوگیری از پیش‌روی زخم می‌کنند. از دیگر روش‌های نوین برای جلوگیری از گسترش عفونت در زخم‌های شریانی استفاده از پانسمان مخصوص، زیر نظر متخصص و رعایت توصیه‌های درمانی است.

راه های پیشگیری از زخم شریانی

برای پیشگیری از زخم های شریانی باید ریسک فاکتورها به دقت شناسایی شده و با انتخاب پلن درمانی مناسب، عوارض هرکدام کاهش یابد . راهکارهای زیر میتواند به پیشگیری از ایجاد زخم کمک کند

رژیم غذایی سالم :

سبزیجات ، میوه ها و غلات کامل خطر ابتلا به بیماری های عروقی را کاهش می دهد .

ورزش منظم :

با یک برنامه ورزشی روزانه منظم ، جریان خون درون شریان ها بهبود پیدا کرده و باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری های عروقی می شود .

ترک سیگار :

یکی از اصلی ترین عوامل آسیب به شریان ها و ایجاد زخم های شریانی سیگار است ، ترک سیگار خطر ابتلا به زخم های شریانی را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد .

مراقبت از پاها :

با مراقبت و بررسی منظم پاها و اجتناب از پوشیدن کفش های نامناسب می توان از ابتلا به زخم های شریانی جلوگیری کرد .

ویژگی های بالینی زخم های شریانی

زخم های شریانی دارای ویژگی های بالینی خاصی هستند که می تواند به تشخیص آن ها کمک کند. این ویژگی ها عبارتند از:

زخم های شریانی معمولاً در قسمت پایین پا ایجاد می شوند. پس می توان نتیجه گرفت شریان های پا در معرض آسیب بیشتری نسبت به شریان های سایر قسمت های بدن هستند.

زخم های شریانی اغلب دردناک هستند. بافت های اطراف زخم به دلیل کاهش جریان خون دچار کمبود اکسیژن و مواد مغذی می شوند.

زخم های شریانی خیلی دیر خوب می شوند. جریان خون کم باعث کند شدن سرعت درمان زخم شریانی است.

زخم های شریانی ممکن است قرمز، زرد یا سیاه باشند. رنگ زخم به میزان جریان خون به آن بستگی دارد.